Een betere verbinding voor trekvissen
Sinds 2019 werkt het project Vissen voor Verbinding aan een betere verbinding waardoor trekvissen kunnen migreren tussen de Waddenzee, het Lauwersmeer en de achterliggende wateren. Een initiatief van een brede coalitie van beheerders, overheden en natuurbeschermingsorganisaties. De terugkeer van de iconische trekvis de zeeforel staat centraal. Maar ook andere vissoorten profiteren, zoals de paling, winde en stekelbaars. Tegelijkertijd versterkt het project de aantrekkelijkheid van het Lauwersmeer voor sportvisserij en daarmee de regionale economie.
In 2021 zijn de eerste deelprojecten van start gegaan voor het verbeteren van de migratieroutes. Voor de volwassen vissen begint de trektocht landinwaarts, bij de ingang van de Waddenzee naar het Lauwersmeer. Hier kwamen ze hun eerste barrière tegen, de Robbengatsluis en de Cleveringsluizen. In 2020 zijn bij Robbengatsluis de schutsluisdeuren vernieuwd met extra rinketten (kleine schuiven in de sluisdeur) waardoor trekvis kan passeren. Voor de Cleveringsluis zijn voorbereidingen getroffen voor aanpassen van de rinketten en tijdens onderhoud van de spuideuren zullen de aanpassingen worden uitgevoerd. De laatste stop op de trekroute van de volwassen vis is het paaigebied. Hier zetten ze hun eitjes af in de beek. In de Drentse beek het Groote diep bij Lieveren zijn eind 2021 twee paaibedden aangelegd en bestaande paaibedden herstelt door grind aan te brengen en op sommige plekken de waterdiepte terug te brengen voor zuurstofrijk water. Er worden plannen gemaakt voor nieuwe paai- en opgroeigebied ‘de Akkertocht’ bij Marum.
Naast dat er ideale omstandigheden worden gecreëerd voor paaien en opgroeien, wordt herstel van visstand gestimuleerd door het kweken en uitzetten van forellen. Zo zijn er al in 2019 en 2020 in een pilotkwekerij smolts (jonge zeeforel) opgekweekt en is er in 2021 een kleine kwekerij gerealiseerd met een capaciteit van ongeveer 2.000 smolts. De forelleneitjes afkomstig van vis uit Duitse beken, groeien op in de kwekerij waarna ze worden uitgezet in het Peizerdiep. Wanneer de forellen 15-20 cm lang zijn maken ze de cyclus weer rond door naar zee te zwemmen om verder op te groeien tot een volwassen vis. Ook worden volwassen forellen uitgezet. Zo is er begin 2022 weer een groep van duizend volwassen forellen uitgezet in het Lauwersmeer. Op deze manier kunnen sportvissers alvast kennis maken met deze visserij.
Melissa Onwezen, Gronings provinciaal contactpersoon: “Vanuit het Vissen voor Verbinding project willen wij mensen kennis laten maken met de trekvis. Dit doen we door op de basisschool uitleg te geven over de levenscyclus en trekroutes.” In een aquarium in het klaslokaal groeien de forellen op. Na een aantal weken zetten de kinderen de vissen uit in de Drentse beken.
Na voorbereidingen vond in mei 2021 het educatieprogramma voor het eerst plaats. In 2022 wordt het programma ook in het najaar aangeboden. Onwezen vervolgd: “Ook besteden we aandacht aan het faciliteren van sportvissers en de marketing van de sportvisserij. Sportvisserij kan hand in hand gaan met herstel van de visstand. Sportvissers zijn onze ogen in het veld (melden van vangst), zorgen voor economische impuls van de vrijetijdssector in het voor- en naseizoen en generen meer aandacht voor de trekvis.” Voor sportvissers zijn vissteigers rondom het Lauwersmeer aangelegd. Ook wordt er binnenkort een routeboekje uitgebracht met informatie over visplekken en de omgeving.
Melissa Onwezen
Om vissen en hun trekgedrag te kunnen volgen is er een uitgebreide monitoring door Sportvisserij NL en van Hogeschool van Hall Larenstein. Onwezen: “Met deze monitoring weten we of de maatregelen daadwerkelijk bijdragen aan het herstel van de trekvis.” Jonge forellen worden voorzien van een kleine zender (pit-tags en akoestische zenders). Op strategische plekken langs de trekroute richting het Lauwersmeer en de Waddenzee zijn ontvangers geplaatst waarmee vervolgens activiteit en trekroute van deze vissen kan worden vastgesteld. Van de in 2021 gezenderde vissen blijken twee van de 67 vissen de Waddenzee te hebben bereikt. Veel vissen nemen onderweg een verkeerde afslag of worden opgegeten. Naast zenderen wordt de soortensamenstelling van de vissen onderzocht door gebruik te maken van traditionele vistechnieken en met behulp van eDNA, een nieuwe onderzoeksmethode waarbij DNA in watermonsters wordt geanalyseerd. Ook wordt jaarlijks de waterkwaliteit in de beken onderzocht, inclusief samenstelling van de macrofauna.
Samen met de partners Sportvisserij Nederland, Sportvisserij Groningen Drenthe, Sportvisserij Fryslân, Staatsbosbeheer, Hogeschool van Hall Larenstein, Waterschap Noorderzijlvest, Provincie Groningen en de Waddenvereniging, werkt het project toe naar herstel van trekroutes!
Vissen voor verbinding
IKW-Waddenfonds € 3 miljoen
Provincies € 0.6 miljoen
Overige financiers € 1 miljoen
