Waddenzee en IJsselmeer met elkaar verbinden
De Vismigratierivier is een vier kilometer lange, slingerende ‘rivier’, dwars door de Afsluitdijk. Door deze ‘vispassage’ kunnen trekvissen wanneer ze maar willen heen en weer zwemmen van de zoute Waddenzee naar het zoete IJsselmeer. Het is voor het eerst in de wereld dat een kunstmatige getijdenrivier op de grens van zoet en zout water wordt aangelegd. Bijzonder is dat er geen druppel zout water in het IJsselmeer terechtkomt, zodat het meer als drinkwaterbron behouden blijft. De Vismigratierivier biedt daarmee een veilige oplossing waarbij natuurwinst en behoud van zoet water hand in hand gaan.
Toen het laatste gat in de afsluitdijk in 1932 werd gedicht ontstond er een harde overgang van de Waddenzee naar het IJsselmeer. De oude Zuiderzee werd afgesloten en veranderde in een rap tempo in een groot zoetwatermeer. Direct gevolg was dat de visstand en daarmee de biodiversiteit in de voormalige Zuiderzee ontzettend terugliep. Destijds was daar echter niet veel belangstelling voor. Het ging er met name om dat we Nederland beter konden beschermen tegen overstromingen en het verkrijgen van meer landbouwgrond door de drooglegging van wat nu de provincie Flevoland is.
Nu 90 jaar later is de Afsluitdijk een icoon van wereldformaat. Het waterbouwkundige werk beschermd ons nog steeds tegen hoog water en heeft een belangrijke waterkerende en economische functie. Echter worden we momenteel ingehaald door de tijd. De sluizen zijn verouderd en zijn aan versterking toe. Daarnaast speelt ook de klimaatverandering een rol aangezien het door het steeds hoger wordende zeewater steeds moeilijker wordt om het zeewater te keren en overtollig IJsselmeerwater te lozen. Vandaar dat de Afsluitdijk de komende jaren flink wordt opgeknapt.
Dat is ook de directe aanleiding om de vismigratierivier aan te leggen. Nu deze enorme operatie plaatsvind biedt het kansen en mogelijkheden om ook te kijken of het mogelijk is de ingrepen te combineren met natuurherstel en het verbeteren van de visstand in het IJsselmeer. Een aantal initiatiefnemers, waaronder de Waddenvereniging, It Fryske Gea en de sportvisserij en de beroepsvisserij, heeft de koppen bij elkaar gestoken en samen het plan voor de Vismigratierivier ingediend.
Inmiddels is het project in volle gang en is men in januari van 2021 begonnen met de bouw van het ‘gat’ in de Afsluitdijk onder de A7. Daarbij is begin dit jaar een doorbraak gemaakt tussen de bouwkuip zuid aan de IJsselmeerzijde en de bouwkuip noord aan de Waddenzeezijde. De bouwers kunnen nu vanuit een bouwkuip verder werken aan de doorgang voor de Vismigratierivier bij Kornwerderzand. De volgende fase is de aanleg van de vier kilometer lange slingerende rivier in het IJsselmeer. Vanaf mei 2022 kan men de eerste contouren van de rivier zien als men over de Afsluitdijk rijdt.
Vismigratierivier
IKW-Waddenfonds € 14 miljoen
Provincies € 4.3 miljoen
Overige financiers € 17.1 miljoen
De bedoeling is dat de rivier in 2024 klaar is waarbij naast het natuurherstel ook aandacht is voor recreatie. Zo kan men tegen die tijd wandelen langs het stromende water dwars door de Afsluitdijk. Hier ervaar je de kruising van twee snelwegen: die voor de auto’s en die van vissen. Silhouetten van 12 vissoorten met hun trekroutes en de afstanden die ze afleggen laten zien waarvoor de Vismigratierivier is aangelegd. Daarnaast worden twee van de kazematten van Kornwerderzand toegankelijk gemaakt voor publiek. De kazematten aan weerszijde van de Afsluitdijk krijgen een nieuwe functie en worden ingericht met informatie over vissen en vismigratie. Samen met het gat in de dijk vertellen de twee kazematten het verhaal van de twaalf doelsoorten van de Vismigratierivier en het belang van het verbinden van Waddenzee en IJsselmeer.
Met de vismigratierivier is Nederland is straks een fantastisch natuurgebied rijker.
