De Waddenvloot verduurzamen
Het programma Green Shipping Waddenzee is inmiddels vier jaar op stoom. De ambitie is nog steeds hetzelfde. Via innovatieve pilotprojecten laten zien hoe de Waddenvloot in 2030 voor een groot deel kan verduurzamen. Het hoofddoel is om de CO2 uitstoot in 2030 met 60% terug te dringen. Dat kan bereikt worden als een groot deel van de waddenvloot fossielvrij -en dus emissieloos- gaat varen en wanneer tegelijkertijd de bijbehorende infrastructuur en havenfaciliteiten worden verduurzaamd.
Met het programma willen onder andere de havenbedrijven, scheepsbouwers, toeleveranciers, kennisinstellingen en overheidspartijen in het waddengebied, onder coördinatie van FME (de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie), internationaal vooroplopen en een inspirerend voorbeeld zijn voor schone en fossielvrije maritieme activiteiten. Daarbij wordt er binnen het project gekeken naar verduurzaming in de hele keten, van haven tot schip én toeleveranciers. Enerzijds door het versnellen van innovaties op het gebied van CO2 -neutrale en fossielvrije scheepvaart voor de Waddenvloot. Anderzijds door het ontwikkelen van (haven) faciliteiten voor emissiearme en energie neutrale scheepvaart (onder andere het opwekken van energie neutrale walstroom met behulp van gebruik groene waterstof). Het programma bestaat in totaal uit bijna tien deelprojecten, waarvan er twee al volledig gerealiseerd zijn (de ombouw van de H2 Ecolution en de Proeftuin in Den Helder) en vier momenteel in uitvoering. De overige projecten zijn nog in de ontwikkelfase.
Eerste van de zes lopende deelprojecten is de H2 Ecolution. Dit project is meteen het vlaggenschip van het programma en heeft als doel de zichtbaarheid en beleving voor varen op waterstof te vergroten. De Ecolution is het voormalige energiezuinige en onderhoudsvriendelijk zeil- en woonschip van Wubbo Ockels. Het zeiljacht zit volgebouwd met innovaties op het gebied van groene energie, moderne zeiltechnieken en comfort, zonder de natuur te schaden. Na zijn overlijden in 2014 is het schip in 2015 eigendom geworden van de Stichting Wad Duurzaam. Met onder andere het geld van het IKW-Waddenfonds heeft de stichting het schip omgebouwd naar een aandrijving op waterstof. Op 25 mei 2021 was de ombouw klaar en is het zeiljacht succesvol te water gelaten. De testvaarten hebben een schat aan informatie opleveren om verdere opschaling van waterstof aangedreven boten, jachten en schepen mogelijk te maken.
Het tweede project dat binnen het programma wordt uitgevoerd is ‘Groene waterstof in de haven van Den Helder’, ook wel Zephyros genoemd. Dit project heeft als doel innovatieve maritieme waterstoftechnologie te valideren en te demonstreren. Het gebruik van groene waterstof in de maritieme sector en de ontwikkeling van een waterstofinfrastructuur in het Waddengebied wordt hiermee actief aangejaagd. Het project bestaat uit verschillende onderdelen. De realisatie van een lokaal zonnepark, een elektrolyzer, een buisleiding van de elektrolyzer naar een binnenhaven en een openbare waterstof tankvoorziening. Tegelijkertijd is er ook gewerkt aan de ontwikkeling van een waterstof-elektrisch aangedreven vaartuig (het derde project). De H2 C-boat is tijdens de proeftuin van december 2022 t/m januari 2023 veelvuldig getest en is tegenwoordig te zien op divers evenementen om zo het varen op waterstof te kunnen promoten.
Het vierde project dat loopt is ‘Waterstof voor walstroom’ (WaWa). Binnen dit deelproject wordt er gezocht naar een oplossing voor het terugdringen van de haven-gebonden scheepsemissies. Schepen die momenteel in de haven liggen gebruiken de gegenereerde energie aan boord niet voor voortstuwing van het schip, maar voor het leveren van stroom voor de boordsystemen, hotelfunctie of functionele systemen, zoals koeling. Op dit moment is dat echter een belangrijke bron voor scheepvaart gerelateerde emissies en geluid. Door het ontwikkelen van een mobiele brandstof aggregaat zonder uitstoot kan dit probleem worden opgelost. Rond juni 2024 zal deze in gebruik worden genomen.
Het vijfde project is ‘Maritieme Methanolsystemen’. Binnen dit project wordt gewerkt aan de ontwikkeling en het kleinschalig testen van Direct Methanol Fuel Cell technologie voor maritieme applicaties. De groene methanol wordt direct gebruikt, zonder tussenstappen, door de brandstofcel, met minimale uitstoot van niet fossiele CO2 en zonder milieu-emissies. Uitrol is beoogd naar de recreatieve vaart, visserij en bruine vloot schepen.
Het zesde project bedraagt de ombouw van de luxe ecotjalk De Overwinning. Het is het eerste klassieke zeilschip in de wereld dat uitstootvrij vaart. In de eerste fase (tot eind 2023) is De Overwinning uitgerust met een 40kw elektromotor en 84kwh aan lithium accu’s gevoed door walstroom. Vanaf dat moment is het schip in de vaart genomen om het gebruik te kunnen monitoren. Na deze testfase zal er een brandstofcel worden ingebouwd, zodat De Overwinning op waterstof- of een waterstofdrager kan gaan varen.
Zoals gezegd zijn de andere deelprojecten nog in ontwikkeling. In de loop van de tijd zal hier via de website van Green Shipping meer aandacht aan worden besteed.
Green Shipping Waddenzee
IKW-Waddenfonds € 8 miljoen
Provincies € 2.6 miljoen
Overige financiers € 15.5 miljoen
