Project Gerealiseerd

Onderwater vliegeren dwars op de getijdenstroom

Getijdencentrale Waddenzee wil getijdenstroom gebruiken om elektriciteit op te wekken. SeaQurrent heeft een unieke technologie ontwikkeld waarmee dat mogelijk is. Deze technologie is gebaseerd op een onderwatervlieger en is eerder al op schaalmodel getest met een opstelling nabij de Afsluitdijk. “Onze technologie bestaat uit allerlei subsystemen, die we tot nu toe vooral separaat hebben getest”, vertelt Maarten Berkhout van SeaQurrent. “De volgende stap is een geïntegreerde opstelling bij Ameland.”

Energie vangen

De TidalKite ‘vliegert’ onderwater dwars op de getijdenstroom en ‘vangt’ de energie van het stromende water. Daarbij genereert de vlieger een enorme trekkracht. Die energie wordt overgebracht op een hydraulische cilinder waardoor uiteindelijk, via tussenstappen, elektriciteit wordt opgewekt. De TidalKite zit vast aan de bodem van de zee. Twee grote voordelen van de TidalKite zijn de constante aanwezigheid van de getijdenstroom. “Ten opzichte van wind- en zonne-energie is dat een grote winst”, vertelt Maurits Alberda van SeaQurrent. Daarnaast staan de TidalKites volledig onderwater, waardoor de weidsheid en unieke waddennatuur niet wordt ontsierd.

Het ontwikkelen van een volledig nieuwe technologie is complex. Er zijn veel stappen te maken, voordat het gewenste eindresultaat is bereikt. “Het systeem kun je vergelijken met een ketting, alles moet het goed doen. We willen alle schakels grondig één voor één bij langs, zodat we zo een sterke ketting hebben”, vertelt Maarten. Maurits vult aan: “Alles, hardware en software, moet goed ingeregeld en afgestemd worden. Denk bijvoorbeeld aan de sensoren die het systeem besturen. Dat kan best wat tijd in beslag nemen.” Inmiddels is de vlieger uitgebreid getest op niet-stromend water. De laatste modificaties zijn eind 2023 doorgevoerd. De PTO (power take-off unit) is getest en er wordt er hard gewerkt aan het waterdichte omhulsel waar de PTO in komt.

Daarnaast is het nodig om een testponton te bouwen voor de eerste testfase en installatie van de vlieger bij Ameland. Parallel daaraan staat het realiseren en testen van het waterdichte omhulsel van de PTO. Wanneer dit klaar is zullen de PTO en vlieger samen geïnstalleerd worden, waarna het totale systeem ingeregeld en getest wordt en er elektriciteit aan het net op Ameland geleverd kan worden.

Het systeem kun je vergelijken met een ketting, alles moet het goed doen.

Ecologisch
onderzoek

Om de invloed van de TidalKite op de natuur in kaart te brengen, is ecologisch onderzoek verricht. Daaruit blijkt dat er geen negatieve invloeden zijn op de zeebodem, mits de TidalKite op voldoende afstand van de bodem blijft. “Die marges nemen we ruim in acht”, vertelt Berkhout. “We willen verstoring van de zeebodem en de benthos, het leven in de bodem, uiteraard ten koste van alles voorkomen.”

Testen

De inrichting van de testlocatie is in 2023 afgerond. In 2024 hebben de eerste testen bij Ameland plaatsgevonden, daar is het demonstratiemodel van de vlieger onderworpen aan allerlei testen. De resultaten waren goed: de technologie werkte zoals gehoopt. “We hopen met de TidalKite bij te dragen aan de verduurzaming van de Waddenregio”, vertelt Maurits. “Met de TidalKite willen we bewoners en bedrijven in het Waddengebied voorzien van duurzame energie, zonder afbreuk te doen aan de kwaliteiten van dit unieke natuurgebied.” Deze positieve uitkomsten vormen de basis voor de volgende stap: de doorontwikkeling en opschaling van de technologie.

Na het succesvol testen van het demonstratiemodel in 2024 wordt de TidalKite verder ontwikkeld en geoptimaliseerd. Daarbij wordt voortgebouwd op de waardevolle resultaten van het testen bij Ameland, die niet alleen bevestigden dat de technologie werkt, maar ook nieuwe inzichten geven in hoe de prestaties in de Waddenzee verder kunnen worden verbeterd. In het vervolgproject ligt de focus daarom op aanpassingen van het ontwerp, het versterken van de bodemverankering en het verder optimaliseren van de ecologische inpassing.

De ambitie is om de opgedane kennis te benutten en de technologie door te ontwikkelen zodat meerdere TidalKites samen structureel energie kunnen leveren. Daarmee kan Ameland, en later ook andere eilanden, continu van duurzame energie worden voorzien. De potentie is groot: uiteindelijk zouden de onderwatervliegers tot 50% van de energiebehoefte van de Waddeneilanden kunnen dekken.